Τα αυστηρά περιοριστικά μέτρα που επιβλήθηκαν στην Ελλάδα κατά το 2021, η ραγδαία αύξηση των κρουσμάτων που άγγιξαν πρωτοφανείς αριθμούς στην εκπνοή του χρόνου σε συνδυασμό με την παγκόσμια ενεργειακή κρίση και τα προβλήματα που έφερε στην εφοδιαστική αλυσίδα,  μετέτρεψαν το 2021 σε μία από τις πιο απαιτητικές χρονιές για κάθε επαγγελματία που δραστηριοποιείται στο e-commerce.

Στο παρόν άρθρο θα κάνουμε μία προσπάθεια να σκιαγραφήσουμε τις προκλήσεις που κλήθηκαν να ξεπεράσουν οι επαγγελματίες του ηλεκτρονικού εμπορίου στην Ελλάδα τη χρονιά που πέρασε, αλλά και να διαπιστώσουμε πώς διαμορφώνεται το τοπίο του e-commerce τη χρονιά που διανύουμε.

1. Online VS Offline Αγορές

Οι επαγγελματίες του ηλεκτρονικού εμπορίου, μπορεί να επωφελήθηκαν από τη στροφή των Ελλήνων στο online περιβάλλον για τις αγορές τους την πρώτη χρονιά της πανδημίας, όμως η σταδιακή άρση των περιοριστικών μέτρων δημιούργησε νέα ερωτηματικά και αγωνίες.  

Η επιστροφή στην κανονικότητα θα έστρεφε τους καταναλωτές στα φυσικά καταστήματα ή θα συνέχιζαν να προτιμούν το διαδίκτυο για τις αγορές τους;

Σύμφωνα με έρευνα της εταιρείας Paypal, 4 στους 10 Έλληνες είχαν σκοπό να επιστρέψουν στα φυσικά καταστήματα για να προμηθευτούν δώρα κατά τη διάρκεια των Χριστουγέννων, ενώ μία παγκόσμια έρευνα από το Capgemini Research Institute προέβλεπε ότι το 38% των e-shoppers παγκοσμίως θα συνεχίσει να ψωνίζει online και μετά την πανδημία.

Ποια ήταν όμως, τελικά, η προτίμηση των καταναλωτών;

- Για τους online καταναλωτές οι διαδικτυακές αγορές αντιπροσωπεύουν κατά μέσο όρο το 10% των συνολικών τους αγορών (Εργαστήριο Ηλεκτρονικού Εμπορίου και Ηλεκτρονικού Επιχειρείν του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών σε συνεργασία με το ΣΕΛΠΕ)

- 1 στις 5 ελληνικές εταιρείες κάνει πάνω από το 1% του τζίρου της online, ποσοστό που βρίσκεται πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο (πηγή: sepe.gr)

- Το 95% του πληθυσμού στην Ελλάδα έχει πραγματοποιήσει τουλάχιστον 1 online αγορά τους τελευταίους 12 μήνες (πηγή: Ελληνικός Σύνδεσμος Ηλεκτρονικού Εμπορίου-GRECA)

- 7 στους 10 χρήστες του Διαδικτύου άνω των 55 ετών στην Ελλάδα έκανε τουλάχιστον μία online αγορά το πρώτο εξάμηνο του 2021 (πηγή: Focus Bari)

2. Παραδόσεις Παραγγελιών

Μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις των επαγγελματιών ηλεκτρονικού εμπορίου ήταν ο χρόνος παράδοσης των παραγγελιών. Οι αυξημένες online παραγγελίες οδήγησαν τις εταιρείες ταχυμεταφορών να μην μπορούν να ανταποκριθούν με άμεσες παραδόσεις και τους πελάτες των ηλεκτρονικών καταστημάτων να περιμένουν ακόμα και μήνα για την παραλαβή της παραγγελίας τους. Αυτή η αβεβαιότητα ως προς τους χρόνους παράδοσης συνετέλεσε στην επιθυμία των καταναλωτών να επιστρέψουν στα φυσικά καταστήματα και τους επαγγελματίες να βρουν πιο αποτελεσματικούς τρόπους να ικανοποιήσουν τους πελάτες τους.

Έρευνα που διεξήγαγε ο Ελληνικός Σύνδεσμος Ηλεκτρονικού Εμπορίου δείχνει ότι όταν πρόκειται για online αγορά, το βασικό κριτήριο δεν είναι για όλους η χαμηλότερη τιμή των προϊόντων. Το 31% των καταναλωτών αξιολογεί ως σημαντικότερο παράγοντα για την online αγορά τη σωστή εξέλιξη της συνολικής διαδικασίας, αποδεικνύοντας ότι οι καταναλωτές ενδιαφέρονται για την εμπειρία που έχουν μέχρι και τη στιγμή παράδοσης του προϊόντος.

Σε αυτό το πλαίσιο, οι επαγγελματίες του ηλεκτρονικού εμπορίου που δεν κατάφεραν να εξασφαλίσουν άμεσες παραδόσεις, επένδυσαν σε προσωποποιημένες συσκευασίες άριστης ποιότητας που ενισχύουν τη θετική εμπειρία του καταναλωτή και εξισορροπούν τυχόν αργοπορίες σε παραδόσεις.

3. Ενεργειακή Κρίση & Αύξηση Κόστους Μεταφορών

Η παγκόσμια ενεργειακή κρίση επηρέασε ολόκληρες μηχανές παραγωγής, ειδικά στην Κίνα, η οποία βρίσκεται αυτή τη στιγμή αντιμέτωπη με μία από τις σημαντικότερες κρίσεις στην ιστορία της. Από τη μία πλευρά, οι περιορισμοί στην παροχή ηλεκτρικού ρεύματος έχει ως αποτέλεσμα τη δραματική μείωση της παραγωγής και από την άλλη πλευρά, η αύξηση στις πρώτες ύλες και το κόστος των δια θαλάσσης μεταφορών, οδήγησε στην αύξηση της τιμής των εισαγόμενων προϊόντων.

Ο κλάδος της συσκευασίας δεν έμεινε ανεπηρέαστος καθώς  το κόστος σε υλικά που χρησιμοποιούνται στην παραγωγή χαρτιού έχουν αυξηθεί κατά 30% συγκριτικά με την περασμένη χρονιά (πηγή: Packaging Europe).

4. Η μάστιγα του Spam & Phishing

Σύμφωνα με την έκθεση “Outseer Fraud and Payments Report Q4 2021”, η Ελλάδα βρίσκεται στην 5η θέση παγκοσμίως μεταξύ των χωρών με τις περισσότερες ψηφιακές επιθέσεις ηλεκτρονικού ψαρέματος. Παράλληλα, το 2021 σημειώθηκε το υψηλότερο κόστος παραβίασης προσωπικών δεδομένων των τελευταίων 17 ετών (IBM Cost of a Data Breach Report 2021), με την πιο συνηθισμένη παραβίαση δεδομένων να είναι η κλοπή των διαπιστευτηρίων των χρηστών. Επιπλέον, σύμφωνα με τις απόψεις των ειδικών οι συντονισμένες προσπάθειες διαδικτυακής απάτης θα αυξηθούν σημαντικά κατά το 2022.

Γίνεται σαφές ότι οι επαγγελματίες του ηλεκτρονικού εμπορίου θα πρέπει να αναζητήσουν μηχανισμούς προστασίας τόσο των επιχειρήσεών τους όσο και των προσωπικών δεδομένων των πελατών τους.

Εκτός από προκλήσεις, και ευκαιρίες για το e-commerce

Την ίδια στιγμή, βέβαια, που μία σειρά από προκλήσεις προκαλούν «πονοκέφαλο» στα ηλεκτρονικά καταστήματα, παρουσιάζονται και ευκαιρίες που οι επαγγελματίες μπορούν να εκμεταλλευτούν για να ευνοήσουν την ανάπτυξη της επιχείρησής τους.

Από τη μία πλευρά, οι καταναλωτές θα στραφούν προς τα εγχώρια ηλεκτρονικά καταστήματα για να αποφύγουν επιβαρημένα μεταφορικά κόστη ή μεγάλες καθυστερήσεις ενώ, από την άλλη πλευρά,  ένα νέο κοινό φαίνεται ότι προστίθεται στις ελληνικές αγορές. Ο λόγος για τους ψηφιακούς νομάδες, οι οποίοι επιλέγουν την Ελλάδα για να συνδυάσουν εργασία με «διακοπές».

 Κατά 198% αυξήθηκαν οι αφίξεις ψηφιακών νομάδων στην Αθήνα σε μια πενταετία ενώ η Αθήνα είναι ο 3ος πιο γρήγορα ανερχόμενος προορισμός για ψηφιακούς νομάδες στον κόσμο (πηγή: sepe.gr).  Η παραμονή των ψηφιακών νομάδων στη χώρα μας για μεγάλα χρονικά διαστήματα σημαίνει ότι θα φροντίσουν να καλύψουν τις αγοραστικές τους ανάγκες από την ελληνική αγορά.

Το τοπίο του ηλεκτρονικού εμπορίου αλλάζει διαρκώς και οι επιχειρήσεις καλούνται να επιδείξουν σχετική ευελιξία για να ανταποκριθούν επιτυχώς στα νέα δεδομένα. Με την πολεμική σύγκρουση στην Ουκρανία να βρίσκεται σε εξέλιξη, είναι σίγουρο ότι το 2022 θα είναι μία χρονιά μεγάλων, αν όχι, ριζικών αλλαγών.